چرا افزایش معاملات هم نتوانست مسکن را از رکود خارج کند؟
با وجود آنکه در سه سال اخیر هر سال معاملات مسکن نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن افزایش یافته اما در همین زمان لایحه خروج از رکود تدوین شده و دولت به دنبال راهی برای خروج مسکن ار رکود است.
با وجود آنکه در سه سال اخیر هر سال معاملات مسکن نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن افزایش یافته اما در همین زمان لایحه خروج از رکود تدوین شده و دولت به دنبال راهی برای خروج مسکن ار رکود است. آیا افزایش معاملات به منزله نبود رکود نبوده است؟
دو سالی میشود که از نگاه مسئولان دولتی مسکن با رکود درگیر است. برخی بر این باورند که اکنون بهترین زمان خرید مسکن است و برخی همه تقصیرها را برگردن تحریمها و مذاکرات ژنو میاندازند و میگویند تا زمان مشخص نشدن تکلیف مذاکرات آب از آب تکان نمیخورد و مسکن به عنوان سرمایه تاثیرگذار و تاثیر پذیر در اقتصاد از این قاعده مستثنی نیست.
در بازه زمانی تعیین تکلیف وضعیت کلان اقتصاد کشور و تصمیم گیری تیم مذاکرات هسته‌ای، مسکن یکی از بزرگترین بازارهایی بود که پشت در به انتظار ورود رونق بود، رونقی که می‌تواند حداقل ۲۶۰ شغل وابسته به بازار مسکن را به یکباره فعال کند . از سوی دیگر به گفته برخی دولتمردان و اقتصادادنان ۳۰ درصد اقتصاد کشور به مسکن و زنجیره متصل به آن وابسته است.
در همین حال با وجود آنکه در سه سال اخیر هر سال معاملات مسکن نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن افزایش یافته اما در همین زمان لایحه خروج از رکود تدوین شده و دولت به دنبال راهی برای خروج مسکن ار رکود است. آیا افزایش معاملات در این مدت‌ها به منزله نبود رکود در بازار مسکن نبوده است؟
در طول دو سال گذشته که از دولتیها گرفته تا بخش خصوصی و بنگاهداران ، همگی از رکود مسکن گلایه می‌کنند اما آمار اتحادیه املاک از انعقاد قراردادهای قانونی میگوید که افزایش معاملات را نشان میدهد.
متفاوت بودن روند معاملات بازار مسکن که به نوعی می‌تواند نشان دهد بازار مسکن در رکود به سر نمی‌برد با اظهارات کارشناسان ، مسئولان ،سازندگان و حتی مشاوران املاک کار را برای مسکن سخت کرده است.
به نظر می‌رسد این بازار از طرفی با رکود همراه شده و از طرف دیگر منتظر ورود سرمایه‌گذاران جدید به بازار است. در همین زمان برخی مناسب بودن میزان معاملات را عنوان می‌کنند و برخی از تثبیت رکود در بازار صحبت می‌کنند. واحدهای مسکونی از پیش ساخته شده سازندگان در گرو رونق بازار خالی مانده و به گفته وزیر راه و شهرسازی قدرت خرید مسکن مردم کاهش یافته است.
برخی کارشناسان دخالت دولت و برخی دیگر نبود حمایت دولت را از مهمترین مشکلات مسکن میدانند. اما حال بازار مسکنی که صرفا نه دولتی و نه خصوصی به نظر می‌رسد سرگردان میان دوران رکود شده و منتظر یک اشاره و حتی یک معجزه است؛ معجزهای که می‌تواند با افزایش تسهیلات بانکی یا برنامههای دولتی همراه شود یا قیمتها را به صورت واقعی تعدیل کند.
به عقیده بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران بازار مسکن، شاید هرساله معاملات مسکن رو به افزایش بوده، اما این دلیل رونق بازار نیست، چرا که عوامل متعددی همچون افزایش جمعیت و افزایش ساخت و ساز تاثیرگذار بوده و در مجموع بازار مسکن با رکود همراه شده است.
براین اساس عوامل تحریک کننده بازار مسکن همچون شاخص‌های کلانی مثل نرخ سود ، قیمت مصالح ساختمانی و زمین است که در این مدت هر یک از این عوامل نه‌تنها از وضعیت رکودی مسکن تاثیر گرفته‌اند بلکه به صورت متقابل بر آن نیز تاثیرگذاشتهاند.
حال با مشاهده آمار قرارداهای مسکن در سه سال ۹۰، ۹۱ و ۹۲ که افزایش حجم معاملات را نشان میدهد هر یک از عوامل موجود در بازار اظهارات متفاوتی را ارائه می‌کنند.
رونق توام رکود!
رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران، آمار خرید و فروش مسکن نسبت به سالهای قبل را ملاک بهبود وضعیت بازار میداند و میگوید بازار در روند رونق و بهبود قرار گرفته است. این در حالی است که در مقابل از رکود بازار مسکن سخن میگوید و معتقد است بازار مسکن در دوسال گذشته با رکود همراه بوده است.
بر این اساس رئیس کانون سراسری انبوهسازان کشور هم همه آمار اتحادیه املاک را نادرست میداند و میگوید که این آمار را باید از سازندگان جویا شد، در صورتی که میتوان آمار را دستکاری کرد و گفت معاملات رونق داشته است. جمشید بزرگر به اقتصادنیوز گفت که از میزان فروش مصالح ساختمانی، وضعیت ساخت و ساز مسکن توسط انبوهسازان میتوان به رکود بازار مسکن رسید.
وی بر این باور است که پیش از اینکه مسکن با شوک قیمتی و پس از آن با رکود همراه شود، تعداد واحدهای مسکونی پیش فروش شده بسیار بیشتر از دو سال اخیر بود و این عوامل همگی نشان دهنده رکود حاکم بر بازار است.
افزایش معامله نداشتیم
در مقابل نیز یک کارشناس اقتصاد مسکن نیز بر این باور است که قطعا امسال نسبت به سال گذشته افزایش حجم معامله رخ نداده است.
بیتالله ستاریان در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز اظهار کرد: سال ۹۱ با شوک قیمتی همراه شدیم و بیشتر آمار معاملات مسکن رقم زده شد، اما پس از آن که مسکن با ثبات قیمت و حتی کاهش و شکست حباب قیمتی همراه شد این آمار به حالت گذشته برنگشت.
به گزارش اقتصادنیوز، از نگاه برخی کارشناسان در زمان شوک قیمتی بازار مسکن بسیاری از سازندگان با سودهای میلیاردی همراه شدند و بسیاری توانستند ملک خود را تا ۵۰ درصد بیش از قیمت واقعی بفروشند. طبق آمار مرکز آمار ایران قیمت مسکن در نیمه دوم سال ۹۱ نسبت به مدت مشابه سال ۹۰ معادل ۵۲ درصد افزایش قیمت داشت.
در مقابل برخی دیگر در آستانه خرید مسکن قدرت مالی خود را از دست دادند و قادر به خرید مسکن نشدند و همچنان اجاره نشین باقی ماندند.
در همین زمان روشهای متعددی همچون افزایش تسهیلات مسکن از سوی بانکها و برنامههای دولتی در نظر گرفته شد اما آب از آب تکان نخورد و همچنان از نگاه دولتمردان رکود در بازار مسکن مانده است.
اما نکته قابل توجه این است که در این زمان معاملات مسکن رو به افزایش بوده و بسیاری بر این باورند این افزایش معاملات به منزله رونق بازار است، با این حال برخی دیگر بر این باورند که رونق به منزله افزایش قیمت و افزایش معاملات نیست، بلکه باید عرضه و تقاضا برابری کند و مسکن بتواند چرخه شغلهای مرتبط را به کار اندازد.
براین اساس روشهای متعددی برای رونق بازار در نظر گرفته شده ، روشهایی همچون افزایش تسهیلات مسکن، افزایش ساخت و سازها و روند رو به پیشرفت مذاکرات هسته‌ای و برنامههای خروج از رکود که با این حال به نظر می‌رسد هنور رکود از جایش تکان نخورده است.