وعده محقق‌نشده دولت از توزیع کارت هوشمند ملی
وزیر کشور از توزیع ۲۰ میلیون کارت هوشمند ملی تا پایان سال خبر می‌دهد ولی سخنگوی ثبت احوال می‌گوید قادر نیستیم تا پایان سال ۲۰ میلیون کارت هوشمند توزیع کنیم.
سالیان سال است پروژه کارت هوشمند ملی برای ایرانیان از سوی سازمان ثبت‌احوال کشور مطرح میشود ولی هنوز در تکاپوی فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز است و در ابتدای هرسال عنوان می‌کنند تا پایان سال کارت‌های هوشمند ملی توزیع میشود ولی این وعده‌ها تاکنون عملی نشده است.
تاکنون هزینه‌های بسیاری برای این پروژه درداخل و خارج کشور صورت گرفته است که اعداد و ارقام آن هنوز به صورت رسمی منتشر نشده است.
کارت هوشمند ملی چیست؟
کارت هوشمند ملی یکی از مهمترین پیش‌نیازهای هویت دیجیتال است که همزمان با برنامه دولت الکترونیک باید اجرایی می‌شد. در این طرح به هر شهروند ایرانی یک کارت هوشمند ملی داده میشود که به عنوان مرجع هویت فرد در فضای دیجیتال و خدمات مربوطه قرار می‌گیرد.
مهمترین بحث استفاده از کارت هوشمند ملی مدیریت هویت در فضای مجازی است. توجه به این موضوع می‌تواند زمینه گسترش خدمات در حوزه‌های مختلف از جمله ارائه خدمات الکترونیکی گوناگون همچون خدمات دولت الکترونیک را فراهم سازد. با گسترش زمینه استفاده از این طرح، شرایط شناسایی دیجیتالی افراد مختلف ایجاد میشود. به عنوان مثال، دستگاه‌های کارت‌خوان یا همان POSهای امروزی که در بسیاری از فروشگاه‌های مختلف استفاده میشود می‌تواند به عنوان دستگاهی ساده برای تأیید هویت افراد مورد استفاده قرار بگیرد. بدین صورت که فرد کارت هوشمند خود را در این کارت‌خوان می‌شد و بخشی از اطلاعاتی که خود او تعیین کرده است نمایش داده میشود. به بیان ساده‌تر هر فرد می‌تواند برای نمایش اطلاعات خود سطح دسترسی متفاوتی تعریف کند.
در مواردی که شناسایی دقیق هویت افراد از اهمیت بالایی برخوردار است امکانی تعبیه خواهد شد که علاوه بر کارت هوشمند ملی، اثر انگشت افراد نیز مطابقت داده شود و این امکان وجود دارد که در صورت نیاز و برای اطمینان خاطر، اثر انگشت افراد با اثر انگشتی که در کارت هوشمند ملی ذخیره‌سازی میشود تطابق داده شود.
از این کارت برای ثبت امضای دیجیتال نیز استفاده خواهد شد. باید توجه داشت که امضای الکترونیک با امضای دیجیتال متفاوت است. امضای الکترونیک در واقع اسکن شده همان امضای معمولی است که با نسخه ذخیره‌سازی شده آن مطابقت داده شود، اما امضای دیجیتال از یک زوج کلید خاص تشکیل شده است که به افراد امکان می‌دهد با وارد کردن یک زوج کلید خاص اسناد و مدارک موردنظر خود را امضا کنند. نقطه‌قوتی که در امضای دیجیتال نسبت به امضای الکترونیک وجود دارد این است که در امضای دیجیتال تک‌تک کلمات متون و اسناد با زوج کلید شما امضا و در واقع رمزگذاری میشود و این شیوه میزان امنیت حقوقی در فضای مجازی را بسیار افزایش می‌دهد.
ضریب امنیتی کارت هوشمند ملی بسیار بالاست؛ هیچ فردی نمی‌تواند بدون اجازه صاحب کارت و بدون وارد کردن پین کدهای تعیین‌شده توسط او به اطلاعات سطح دوم این کارت‌ها دسترسی پیدا کند. سطح اول اطلاعات این کارت‌ها که همان اطلاعات شناسنامه‌ای افراد است نیز با اجازه او قابل مشاهده خواهد بود. بحث امنیت و حفظ حریم شخصی از موضوعاتی است که در اجرای پروژه بزرگ کارت هوشمند ملی از اهمیت خاصی برخوردار است و به جرأت می‌توان که با تلاش‌های انجام‌شده، این طرح بزرگترین پروژه انفورماتیکی کشور به ویژه در حوزه امنیت است.
باید این واقعیت را پذیرفت که طرح کارت هوشمند ملی طرح جامعی است به گونه‌ای که در آن مواردی همچون احراز هویت، سلامت یا گواهی‌نامه افراد تجمیع شده و درقالب کارت هوشمند ملی توزیع میشود.
توزیع 20 میلیون کارت هوشمند ملی در سال 94
در 6 دی 1393 عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور در همایش ثبت احوال که به مناسبت سوم دی روز ملی ثبت احوال برگزار شد در جمع خبرنگاران اظهار داشت: باید زیرساخت‌های لازم برای توسعه کارت هوشمند ملی در سراسر کشور ایجاد شود و در این راستا نیز مکاتباتی با دستگاه‌های مختلف دولت صورت گرفته است.
وی بیان داشت: با همکاری دستگاه‌های امنیتی، انتظامی و ثبت احوال کشور، تا پایان سال 94، 20 میلیون کارت هوشمند ملی برای ایرانیان صادر میشود.
قادر نیستیم تا پایان سال 20 میلیون کارت هوشمند توزیع کنیم
و این در حالی است که محمد ابراهیم طریقت، سخنگوی سازمان ثبت احوال می‌گوید: در حال حاضر کارت هوشمند ملی تنها به افرادی داده میشود که کارت اولی هستند و تاکنون هیچ کارتی دریافت نکرده‌اند که تعداد آن‌ها نیز حدود 3 میلیون نفر است.
وی خاطرنشان کرد: علی‌رغم وعده‌های داده‌شده قادر نیستیم تا پایان امسال 20 میلیون کارت هوشمند ملی توزیع کنیم.
طریقت افزود: تاکنون حدود 3 میلیون و 200 هزار نفر کارت هوشمند ملی را دریافت کرده‌اند.
زیرساخت‌های کارت هوشمند ملی هنوز فراهم نشده است
عباس صلاحی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با انتقاد از اینکه زیرساخت‌ها برای ارایه کارت هوشمند ملی هنوز فراهم نشده است، گفت: در حال حاضر این طرح به صورت پایلوت در برخی نقاط استان‌ها انجام شده است تا در صورت رفع موانع و مشکلات به صورت سراسری به اجرا درآید.
وی یادآور شد: مشکلاتی در زمینه کمبود و نحوه تامین اعتبار در اجرای طرح کارت هوشمند ملی وجود دارد بنابراین همین امر ضرورت اجرای پایلوت آن را بیشتر می‌کند.
صلاحی یادآور شد: اجرای موفقیت‌آمیز طرح کارت ملی هوشمند دور از ذهن به نظر نمی‌رسد و باید در کمیسیون تلفیق بودجه ویژه‌ای برای آن در نظر گرفته شود زیرا اگر طرح اجرایی شده اما اعتبار لازم برای آن درنظر گرفته نشود باید منتظر چالش‌های جدی‌تری در این حوزه باشیم.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، با بیان اینکه هنوز زمینه برای توزیع کارت هوشمند ملی در شهرستان‌ها فراهم نیست،افزود: با وجود آنکه طرح یادشده از لحاظ امنیتی و اقتصادی حائز اهمیت است اما به طور حتم کار کارشناسی ویژه‌ای را می‌طلبد تا به درستی عملیاتی شود.